Yılbaşına doğru harekete geçen markalar, tüketicilerin ilgisini çekmek için "sürpriz indirimler", "ikincisi bedava", "kısa süreli yüksek indirim oranları" gibi çeşitli kampanyalar düzenliyor. Özel günlere yönelik bu kampanyalar sadece tüketicileri değil, dolandırıcıları da cezbediyor. Dolandırıcılar, özellikle e-ticaret alışverişlerinde vatandaşları ağlarına düşürmeyi, kimlik ve banka bilgilerini ele geçirmeyi, kendi hesaplarına para göndertmeyi hedefliyor.
Bilişim uzmanları ve tüketici derneklerinin temsilcileri yaptığı açıklamada, tüketicileri, online alışveriş yaparken dikkatli olmaları ve mağduriyet yaşamamaları konusunda uyarıyor.
Düşük fiyat oyununa dikkat
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, yılbaşı nedeniyle hediyelik eşya ve konaklama, seyahat gibi hizmetlere taleplerin arttığını, mal ve hizmet alışverişlerinde yoğunluk yaşandığını, bu dönemde özellikle internet üzerinden yapılan alışverişlerde artış görüldüğünü kaydetti.
Artan fiyatlar nedeniyle tüketicilerin, daha uygun rakamla mal ve hizmet satan işletmeleri tercih ettiğini aktaran Küçük, kötü niyetli bazı satıcılara karşı özellikle internet üzerinden yapılan alışverişlerde dikkatli olmak gerektiğini vurguladı.
Küçük, mal ve hizmet fiyatlarını düşük göstererek tüketicilerin ilgisini çeken, sonrasında düşük kaliteli ya da farklı ürün gönderen firmalara rastladıklarını belirterek, "Tüketicilerimiz internet üzerinden alışveriş yaparken kurumsal firmaları tercih ederek düşük fiyat oyununa gelmemelidir." dedi.
"Tüketicinin cayma ve kargo ücreti ödemeden iade etme hakkı var"
Levent Küçük, internet üzerinden yapılan alışverişlerde, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince 14 gün içerisinde cayma hakkı bulunduğunu hatırlatarak, şunları kaydetti:
"Bazı firmalar, mal iadelerinde kargo ücreti talep ederek tüketicileri mağdur etmekte, iadelerde güçlükler çıkarmaktadır. Mevcut yasal düzenlemeler gereğince cayma hakkının kullanılması halinde tüketicilerin kargo ücreti ödeme mecburiyeti yoktur. Ürün iadelerinde kargo ücreti ödenmemelidir. Tüketiciler, kargo ücreti talep eden firmalar hakkında Ticaret Bakanlığına şikayette bulunabilir. 30 bin TL'ye kadar olan maddi zararlarının tazmini için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapabilir."
Tatil ve konaklama amaçlı hizmet satın alırken, sahte internet sitelerine ve korsan eğlence organizasyonlarına karşı dikkatli olunması uyarısında bulunan Küçük, özellikle sosyal medya üzerinden yapılan reklam ve satışlara karşı tüketicilerin daha temkinli olması gerektiğini söyledi.
Küçük, "Kurumsal olmayan, yasal kayıt ve turizm belgeleri bulunmayan kişi ve firmalara asla havale, EFT yapmamalıyız. 'Yeni bir yıla eğlenerek, dinlenerek girelim' derken, mağdur olmayalım. Sonra pişmanlıklar yaşamayalım." ifadelerini kullandı.
"Reklamlar ihtiyaç önceliğinizi değiştirmesin"
Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Aziz Koçal da yılbaşı, bayram ve diğer önemli günlerde toplumda aşırı tüketimin körüklendiğini, reklam ve diğer iletişim araçları vasıtasıyla tüketicinin ihtiyaç önceliğinin değiştirildiğini söyledi.
Tüketicilere, "hiçbir reklamın ihtiyaç önceliğinizi değiştirmesine izin vermeyin" çağrısında bulunan Koçal, mağazaların indirimli ve kampanyalı satış furyası başlattığını, bankaların da "sanki o günlere özel bir faiz indirimi varmış" gibi tüketicilere kredi vermek için reklamlarla algı oluşturduğunu belirtti.
Koçal, tüketicilerin bilinçli olması gerektiğini ifade ederek, "Bu kredilerde önerilen faizler cazip değildir. Faiz oranı çok düşük gibi görünse de bileşik faizi hesaplandığında yıllık oran yükselmektedir. Bir taraftan şatafatlı yılbaşı geceleri, tatilleri ve alışverişleri gibi toplumu ihtiyaç dışı tüketime körükleyen algılar oluşturulmakta, diğer taraftan bankalar ucuz kredi vaadiyle tüketicileri büyük bir borç altına sokmaya çalışarak paradan para kazanmaya çalışmaktadır." diye konuştu.
"Sosyal medyada gördüğünüz her linke tıklamayın"
Aziz Koçal, vatandaşların yılbaşı nedeniyle hediye alma alışkanlığı olduğunu fırsat bilen firmaların, "yalancı indirim kampanyaları" düzenlediğini belirterek, şu uyarılarda bulundu:
"Ürün etiket fiyatı önce yükseltilip sonra o rakamların üzeri çizilerek indirimli fiyattan satılıyormuş izlenimi verilmektedir. Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un indirimli satışlara ait hükümlerine göre, indirime gidilen ürünlerde, son bir aydaki en düşük fiyat üzerinden yapılan indirim oranı ve indirim öncesi fiyat açık olarak etiketlere yazılmalıdır. İndirim adı altında satışa sunulan ürünlerin fiyatları ile ilgili araştırma yapılmalı. Tüketiciler, alışverişlerinden kaynaklı hakları kullanabilmeleri için merdiven altı ürünlerden uzak durmalıdır. Kanundan doğan hakkını koruması için tüketicilerimiz; alışveriş yaptıkları mağazalarda ürün etiketlerini incelemeli, ürünün etiketlerde yazan özelliği taşıyıp taşımadığını kontrol etmeli, her türlü alışverişin belgesini almalı ve bu belgeyi bir müddet saklamalı."
Yılbaşını fırsat bilen bazı dolandırıcıların "hediye çekilişleri" adı altında vatandaşları arayabildiğini anlatan Koçal, "Tanımadığınız kişilerden gelen telefonlarda söylenen vaatlere inanmayın, hiçbir şeye 'evet' demeyin ve onay vermeyin. 'Bankadan arıyoruz' şeklinde yapılan çeşitli dolandırıcılıklar mevcuttur. Ayrıca, sosyal medya indirimlerine kanmayın ve sosyal medyada gördüğünüz her linke tıklamayın." dedi.
"İnternet adresinde 'https' kısmına dikkat"
Bilişim Teknolojileri ve Siber Güvenlik Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Sultan Selim Yüksel ise son yıllarda artan e-ticaretin sadece şirketleri değil, dolandırıcıları da cezbettiğini söyledi.
Online alışverişlerle birlikte siber saldırgan ve dolandırıcıların sayısında da artış yaşandığını, fırsatçıların sürekli yeni yöntemler geliştirdiğini aktaran Yüksel, "Alışveriş yapılacak sitenin gerçek bir işletme olup olmadığını Ticaret Bakanlığının Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi'ne (ETBİS) bakarak doğrulayabiliriz. Ayrıca, şikayet sitelerinden ve bloglardan yorumları okumak bize bilgi verecektir." ifadelerini kullandı.
Yüksel, internet sitesinin güvenlik sertifikasının olup olmadığına dikkat edilmesi ve adresin başında yer alan "https" kısmının mutlaka bulunması gerektiğini vurgulayarak, "Bazı internet adreslerinde sadece 'http' var. Bu güvenli olmayan bir site anlamına gelir. Https sertifikası aslında uçtan uca bir bağlantı protokolü." diye konuştu.
