Anavatanı Çin ve Yeni Zelanda olan kivi meyvesi 1988 yılında Türkiye’de deneme amacıyla üretilmeye başlandı. Türkiye’de Karadeniz, Marmara ve Ege bölgelerinde yetiştirilen kivi meyvesinde 2019 yılında 64 bin ton üretim yapıldı. Dünya kivi üretiminde Türkiye 7. sıraya kadar yükseldi. 1988 yılında deneme amacıyla kurulan kivi bahçelerinden biri de Giresun Fındık Araştırma Enstitüsünde bulunuyor. Enstitü bünyesinde kivi üretimini artırmak için tüplü fidan üretimi ve organik kivi üretimi projesi yürütülüyor.
Giresun Fındık Araştırma Enstitüsü Müdür Aysun Akar, kivinin Karadeniz bölgesinde fındığın yanında ek gelir oluşturması açısından üreticiler tarafından rağbet gören bir ürün olduğunu söyledi. Kivinin özellikle Doğu Karadeniz’in ekolojik koşullarına çok iyi adapte olduğu belirten Akar, “Tamamen Tarım ve Orman Bakanlığımızın yürüttüğü bir proje çalışması çerçevesinde kivi ülkemize geldi. Kivinin dünyadaki tarihçesi çok eski. Kivi ilk olarak Çin’de doğal olarak yetişen bir bitki türüydü. Meyvesi bile yenmiyordu. Bu daha sonradan fark ediliyor ve hem Çin’de hem Yeni Zelanda’da özellikle kültürü alınarak, modern bahçeler kuruluyor. Yeni Zelanda’da, Kaliforniya’da ve Avrupa ülkelerinde yetiştiriciliği başlatılıyor. Tarım ve Orman Bakanlığımızda 1988 yılında ülkemiz ekolojisine adapte olup olmayacağını, ekonomik anlamda üretilip üretilemeyeceğini denemek üzere bir proje başlattı. Bu proje kapsamında ülkemizde Karadeniz, Marmara ve Ege Bölgesi’nde 12 adet lokasyon belirlendi. Bu lokasyonlarda kivi bahçeleri kuruldu ve bu bahçelerde kullanılan fidanlar yurt dışından, İtalya’dan getirildi. Kurulan bu bahçelerden biri de Giresun Fındık Araştırma Enstitüsü’nde kuruldu. Bu bahçe 1988 yılında bakanlığımız projesi kapsamında kurulan ilk bahçelerden biri. Biz 1988 yılı ile 1993 yılı arasında Doğu Karadeniz’e kivinin adapte olup olamayacağı üzerinde çalışmamızı yürüttük. Ve nihayetinde de çok güzel adapte olduğunu gördük. 1993 yılından sonrada üreticilerimizin de artık kivi bahçesi kurması için hızlı bir şekilde kivi fidanı üretmeye başladık ve üreticilere dağıtarak bölgemizde kivi bahçelerinin kurulmasını sağladık” dedi.
Dünya kivi üretiminde Türkiye’nin 7. sırada yer aldığını söyleyen Akar, “Bizden önce Çin, Yeni Zelanda, İtalya gibi ülkeler var. Dünyada kivi üretimi arttıkça bizde üretim miktarımızı artırıyoruz. 2000'li yılların başından günümüze baktığımızda 2002 yılında sadece 2 bin 500 ton kivi üretirken, 2019 yılında 64 bin ton kivi üretmişiz. Bu hem kivi üretim alanımızın gelişmesiyle ilgili hem de kivide verimlilik bakımından dünya ortalamasının da üzerinde olmamızdan. Dünya ortalaması dekardan bir ton, 1,5 ton verim alınırken ülkemizde bu 2 ton civarında. Bakımlı ve iyi bakılan bahçelerde 3,5-4 tona kadar da verim alındığını bilmekteyiz” şeklinde konuştu.
Giresun Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü olarak kivi fidanı üretimine devam ettiklerini belirten Akar, “Bizim haricimizde özel sektörde kivi fidanı üretimine başladığı için, fidan temin etmek isteyenler hem bizden hem de özel sektörden tüplü kivi fidanlarını temin edebiliyor. Enstitümüzün ana konusu fındık olduğu için bizim projelerimizin yüzde 95’i fındık ilgili. Şu anda kivi ile ilgili yürüttüğümüz bir proje var. O da kivide organik tarım uygulamalarının verimliği ne yönde etkilediği şeklinde” ifadelerini kullandı.
