HABER-ANALİZ: UFUK KEKÜL
FOTOĞRAF: Erhan Aydın
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2018 yılı Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verilerine göre, Türkiye ekonomisinin %2,83 büyüdüğü 2018 yılında, Giresun eksi %2,81 reel büyüme oranı ile 81 il içinde sonuncu oldu.
Bölgede ekonomisi küçülen iller arasında Giresun (%-2,81)’le hem bölgenin, hem de Türkiye’nin ekonomisi en çok daralan ikinci ili oldu. Fakirleşme de Çankırı’yı Sinop ile Giresun izledi. Giresunlular, 2018 yılında % eksi 3,84 oranında fakirleşti.
Bunun nedeni olarak fındık üretiminde yaşanan % 51 oranındaki üretim düşüklüğü ve verim kaybı…Fındıktaki ciddi orandaki bu üretim kaybının nedeni olarak, mevsim etkisi, üretim alanlarının verimsizleşmesi, ağaçların yaşlanması, arazi bölünmesiyle birlikte, külleme hastalığı en önemli sebep olarak kayıtlara geçti. Bu olumsuzluklardan ve küllemeden diğer fındık türleri %15 oranında etkilenirken Giresun yağlı tombul fındık %40 oranında etkilendi.
Bu da TUİK’in gelişme endeksi, büyüme rakamları ve diğer istatistiklerine yansıdı.
TUİK RAKAMLARINDAKİ GİRESUN ANALİZİ
SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRÜNDEKİ BÜYÜDÜ AMA FINDIKTAKİ % 51 VERİM KAYBI GSMH’Yİ KÜÇÜLTTÜ
TUİK’in açıkladığı Giresun’la ilgili verilerin düşük çıkmasının hesaplama yönteminden kaynaklandığı ve buna da etki eden bazı faktörler olduğu anlaşıldı. Üretim yöntemine göre hesaplandığında, Giresun’un GSMH’sınınTlbazında gelişim gösterdiği, örneğin; 2017 yılında kişi başı 22.320 Tl iken 2018 yılında 24.990 Tl olduğu bu büyümenin GSMH’ye 11.808.066ç768 Tl katkı sağladığı görülüyor.
Yine TUİK’in cari tablolarında sanayi sektöründe %22, hizmet sektöründe %18 oranında büyüme, tarım sektöründe %18,25 civarında bir küçülme var. Bütün sektörler cari fiyatlarla değerlendirildiğinde bir önceki yıla göre %11,62 oranında büyüme olduğu tabloya yansıyor.
Giresun, 2018 yılında sanayide %22 hizmetlerde ise 18 büyüme sağlayarak Türkiye ortalamasının üzerine çıktı. Ancak tarım sektöründe küçülmeden dolayı reel GSMH hesaplamasında geriledi. Bunun nedeni olarak, aynı yıl fındık üretiminde yaşanan % 51 oranındaki verim düşüşü gösterildi.
Fındıktaki ciddi orandaki bu üretim kaybının nedeni ise, mevsim etkisi, üretim alanlarının verimsizleşmesi, ağaçların yaşlanması, arazi bölünmesiyle birlikte, külleme hastalığı en önemli sebep olarak kayıtlara geçti. Bu olumsuzluklardan ve küllemeden diğer fındık türleri %15 oranında etkilenirken Giresun yağlı tombul fındık %40 oranında etkilendi.
GSMH’DEKİ YERİMİZ 2019’DA DEĞİŞECEK GİBİ. ÇÜNKÜ FINDIK ÜRETİMİ VE İHRACAT GELİRİ ARTTI, TURİZMDE ORANLAR DEĞİŞTİ
2019 GSMH hesaplamalarında ilimiz için olumlu tablo ortaya çıkacak. Çünkü Kasım ayı verilerine göre ilimizdeki toplam fındık üretim miktarı 2018 yılına göre %40 artarak 80 bin tonu geçti.2018 yılı ilimiz ihracat rakamı 148 milyon dolarken, 2019 yılı kasım ayı itibarıyla 200 milyon doları geçtı. İhracatını en çok arttıran üçüncü il olduk.
Benzer büyüme turizm verilerine de yansıdı. 2018 yılında 268 bin olan geceleme sayısı Ekim 2019 itibarı ile 313 bini geçince önceki yıla göre %20 bir büyüme olacak. OSB’lerdeki yatırımlarda rakamları değiştireceği de öngörüldüğünden 2019’da Giresun’un sıralamalardaki yeri değişecek gibi görülüyor.
